โลกและการเปลี่ยนแปลง

โลกและการเปลี่ยนแปลง
นักเรียนควรอย่างยิ่งต้องเข้าใจคำจำกัดความต่อไปนี้
1. ระบบจักรวาล หรือเอกภาพ (Universe) เป็นระบบที่ใหญ่ที่สุด หาขอบเขตไม่ได้ ประกอบด้วยกาแลกซีต่าง ๆ มากมาย
2. กาแลกซี หรือ ดาราจักร (Galaxy) หมายถึง ดวงดาวต่าง ๆ ในจักรวาล รวมกันเป็นกลุ่ม ๆ มีประมาณ 1 แสนล้านกาแลกซี ประกอบด้วย ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ดวงจันทร์ ดาวหาง อุกาบาต และเนบูลา(ฝุ่นละอองในอวกาศ) เราอยู่ในกาแลกซี ทางช้างเผือก (Milky Way)
3. ระบบสุริยะ (Solar System) เป็นส่วนหนึ่งของทางช้างเผือก ประกอบด้วย ดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์ 9 ดวง ดวงจันทร์ ดาวเคราะห์น้อย อุกาบาต เนบูลา ดาวหาง ดาวเคราะห์น้อย โดยมีแรงดึงดูดของดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลาง
4. โลก (Earth) เป็นดาวเคราะห์ดาวหนึ่งในระบบสุริยะ
5. ดาวเคราะห์น้อย (Asteriod) เป็นกลุ่มของแข็ง ขนาดเล็ก อยู่ระหว่างดาวอังคารและดาวพฤหัส มีประมาณ 3-5 หมื่นดวง เช่น อีรอส พาลาส ฯลฯ
6. ปีแสง คือระยะทางที่แสงเดินทางได้ ในเวลา 1 ปี (ความเร็วแสง = 3x108 m/s)
7. ดาวเคราะห์ (Planet) เป็นดาวที่ไม่มีแสงสว่างในตัวเอง เช่น โลก ฯลฯ
8. ดาวฤกษ์ เป็นดาวที่มีแสงสว่างในตัวเอง เช่น ดวงอาทิตย์ ฯลฯ
รายละเอียดของระบบจักรวาล
จักรวาล หมายถึง ห้วงอวกาศที่เต็มไปด้วยดวงดาวจำนวนมหาศาลมีก๊าซและฝุ่นผงเกาะกลุ่มกันบ้าง กระจายกันอยู่บ้าง ดวงดาวจะรวมกันอยู่เป็นกลุ่มๆเรียกว่า กาแล็กซี ดวงดาวที่เรามองเห็นบนท้องฟ้าอยู่ในกาแล็กซี มีชื่อเรียกว่ากาแล็กซีทางช้างเผือก (miky way) โลกก็รวมอยู่ด้วย การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดในจักรวาล มีความเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ก็มีฐานมาจากการสังเกตดูดวงดาวบนท้องฟ้าเรียกว่าปรากฏการณ์ทางธรรมชาติได้แก่
1. กลางวันกลางคืน เกิดจากโลกหมุนรอบตัวเอง ซีกที่ได้รับแสงสว่างจากดวงอาทิตย์จะเป็นกลางวัน ส่วนอีกซีกหนึ่งอยู่ในเงามืดจะเป็นเวลากลางคืน
2. ฤดูกาล เกิดจากโลกหมุนรอบตัวเองในขณะที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ภายใน 1 ปี โลกจะเปลี่ยนตำแหน่งไปวันละ 1 องศา รอบดวงอาทิตย์ เนื่องจากวงโคจรของโลกเป็นวงรี ทำให้ระยะห่างจากดวงอาทิตย์ไมเท่ากันแกนหมุนของโลกทำมุมกับพื้นทางโคจรของโลก ทำให้แกนของโลกชี้ไปทางเดียวคือ ชี้ไปที่ดาวเหนือทางเดียว เหตุนี้ดาวเหนือเป็นดาวที่ชี้ทิศเหนือ
3. ข้างขึ้นข้างแรม เกิดจากดวงจันทร์หมุนรอบตัวเอง และโคจรรอบโลกใช้เวลาเท่ากันประมาณ 1 เดือนเนื่องจากดวงจันทร์เป็นดาวเคราะห์ที่ไม่มีแสงสว่าง ต้องอาศัยแสงสว่างจากดวงอาทิตย์ ดังนั้นแสงสว่างของดวงจันทร์ในบางคืนก็คือแสงสว่างจากดวงอาทิตย์ที่สะท้อนมายังโลก ส่วนอีกซีกหนึ่งไม่ได้รับแสงจากดวงอาทิตย์ก็จะมืดเราจึงมองเห็นแสงของดวงจันทร์ ในลักษณะเต็มดวงบ้างเป็นเสี้ยวบ้างมืดบ้างและสาเหตุหนึ่งเกิดจากเมฆบังดวงจันทร์ เราจึงเห็นดวงจันทร์ เป็นเสี้ยวบ้าง มืดบ้าง
4. น้ำขึ้นน้ำลงเกิดจากแรงดึงดูดของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์กระทำต่อโลก เราจะเห็นปรากฏการณ์ได้ชัดเจนในส่วนที่เป็นน้ำตามชายฝั่งทะเลหรือมหาสมุทร เนื่องจากดวงจันทร์อยู่ใกล้โลกมากกว่าดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์จึงมีอิทธิพลน้ำขึ้นน้ำลง มากกว่าดวงอาทิตย์คือในแต่ละวันน้ำบนผืนโลกด้านที่หันเข้าหาดวงจันทร์จะถูกดูดเข้ารวมกันซึ่งจะมีผลต่อซีกโลกด้านตรงข้ามกับดวงจันทร์คือจะปรากฏน้ำขึ้นด้วยส่วนพื้นผิวโลกอีก 2 ด้านระดับน้ำก็จะลดลง เมื่อโลกหมุนรอบตัวเองระดับน้ำก็จะลดลงเมื่อห่างไปอยู่อีกซีกหนึ่งระดับน้ำก็จะเพิ่มขึ้นจะเกิดปรากฏการณ์น้ำขึ้นน้ำลงในที่แห่งหนึ่ง ทุก 12 ชม.25 นาที
5. จันทรุปราคาเกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์ โลก ดวงจันทร์ โคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกัน โดยมีโลกอยู่ตรงกลางระหว่างดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ขณะที่ดวงจันทร์เคลื่อนผ่านเข้าไปในเขตเงาของโลก ทำให้มองเห็นดวงจันทร์มืดไประยะเวลาหนึ่งซึ่งจะเกิดขึ้นในจันทร์วันเพ็ญเท่านั้น ประมาณ 1-3 ครั้งต่อปี จันทรุปราคามี 3 แบบคือ
1. จันทรุปราคาเต็มดวง 2. จันทรุปราคาแบบมืดบางส่วน 3. จันทรุปราคาแบบเงามัว
6. สุริยุปราคาเกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์โคจรไปอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับโลกในแนวเส้นตรงเดียวกันมี 3 แบบคือ
1. สุริยุปราคาเต็มดวง 2. สุริยุปราคาบางส่วน 3. สุริยุปราคาวงแหวน
ดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลาง และมีดาวเคราะห์ต่าง ๆ โคจรอยู่รอบๆดวงอาทิตย์ให้พลังงานความร้อนและแสงแก่ดาวบริวาร ดาวเคราะห์ที่สำคัญมีอยู่ 9 ดวง โคจรรอบดวงอาทิตย์ ในระยะห่างออกมาเป็นชั้นๆ นับจากดวงที่ใกล้สุดออกมาตามลำดับ คือ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัส ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส ดาวเนปจูน และดาวพลูโต ดาวเคราะห์ทั้งหมดนี้ มีขนาดโตกว่าโลก 4 ดวง และเล็กกว่าโลก 4 ดวง บางคนเชื่อว่าไกลออกไปอาจมีบริวารของดวงอาทิตย์มากกว่านี้อยู่อีก ดาวเคราะห์ทุกดวงยกเว้นดาวพุธและดาวศุกร์จะมีดวงจันทร์วิ่งอยู่รอบๆ โลกมีดวงจันทร์ 1 ดวง ดาวเสาร์มี 17 ดวง นอกจากนี้ในระบบสุริยะยังมี ดาวเคราะห์น้อยเป็นกลุ่มสะเก็ดดาวขนาดต่างๆกันวิ่งวนเป็นแถบรอบดวงอาทิตย์ ระหว่างดาวอังคารและดาวพฤหัสนอกจากนี้ในอวกาศระหว่างดาว ยังมีสะเก็ดดาวและดาวหางอีกจำนวนหนึ่งวิ่งอยู่ด้วย
ระบบสุริยะ เป็นกลุ่มดาวกลุ่มหนึ่งของกาแล็กซีทางช้างเผือก กลุ่มดาวจะโคจรรอบกาแล็กซีการเกิดระบบสุริยะนี้ อุบัติขึ้นเมื่อประมาณ 4600 ล้านปีมาแล้ว กาแล็กซีมีกลุ่มดาวจำนวนมากมายมหาศาลประมาณ สี่ร้อยพันล้านดวง จัดเรียงตัวกันเป็นรูปวงรี